The Life And Works Of Plautus

In this video and arti­cle we turn our atten­tion to the great Roman play­wright Plau­tus. We dis­cuss what is known about him as well as his works, and we do this all in Latin.

Video

Watch a video of the same episode where the con­tent is explained and sup­port­ed by ani­ma­tions to facil­i­tate under­stand­ing and retention. 

Audio in Latin

Lis­ten to the audio of this video/article here on Latini­tium or on your Pod­cast app.

Latin Text

Sal­vete! Ego sum hos­pes vester Daniel. Haec est series ser­mon­um Lati­no­rum, ubi Latine loquor de vari­is argu­men­tis velut de locu­tion­ibus Lati­nis, de lit­teris Lati­nis, et de ali­is magis nugacibus rebus. 

De Vita Scriptorum

Cum legimus scrip­ta anti­qua, nobis non sem­per sum­imus tem­pus ad cognoscen­dum qui fuerint scrip­tores et qualem vitam egerint. Haec for­t­asse floc­ci non facimus, sed mea sen­ten­tia, aliq­uid scire de scrip­tore quem legimus, mul­tum her­cle con­ducit ad eius scrip­ta melius intel­le­gen­da. Sed ingenue fate­bor me in hac re non semel pec­ca­sse et haec est pars causae cur hodie velim induc­ere novam seriem ubi loquar de vitis scrip­to­rum qui mihi maxime placent.

Non pro­fer­am vobis altam quan­dam ac recon­di­tam doc­tri­nam sed potius adum­brabo vitas horum scrip­to­rum et pau­ca de scrip­tis ipsis dicam. Sed haec hactenus, primus scrip­tor tractabitur…Plautus. Quis crederet?

Quis igi­tur fuit Plau­tus? Fuit comi­cus qui fab­u­las com­i­cas Latine antiquis tem­po­ribus scrip­sit. Bene, haec habui quae dicerem.

Earum fab­u­larum quas fecit Plau­tus, XX plus minusve inte­grae ad nos per­venerunt, – et de ceteris nolo cog­itare ne lacrim­is con­fi­ciar. Licet tan­tum numerum fab­u­larum habea­mus, tamen de poeta ipso non adeo mul­ta habe­mus com­per­ta. Sed scrip­tores antiqui non­nul­la memo­ri­ae tra­diderunt quae vobis hodie narrabo.

De Vita Plauti

Pri­mum omni­um illud quaer­it­ur qui de Plau­to poeta antiquis tem­po­ribus scripserint, qui sint fontes. Quae scimus de Plau­to, col­lec­ta sunt ex com­pluribus scrip­toribus antiquis: Cicerone teste Plau­tus (Cic. Cato 50) senex anno CLXXXIV ante Chris­tum natum (Cic. Brut. 60) vita exces­sit. Por­ro Sex­tus Pom­peius Fes­tus, gram­mati­cus, memo­ri­ae pro­did­it Plau­tum Sarsi­nae natum esse. Cetera quae de eius vita tradun­tur, plus minusve ex Aulo Gel­lio haus­ta sunt. (Gell. 3.3.3.)

Et nunc dixerit quispi­am Gel­li­um esse nuga­torem cuius ver­bis fides haudquaquam sit haben­da; bene, sit ita, sed quid agas cum fere nihil ali­ud habea­mus? Praeterea, Gel­lius refert ver­ba Var­ro­nis. Ergo sunt ver­ba Var­ro­nis potius quam Gellii…

“Adver­sa for­tu­na usus omnem pecu­ni­am perdidit”

Itaque dic­i­tur Plau­tus non Romae sed Sarsi­nae in par­vo oppi­do Umbri­ae circiter medio saecu­lo ter­tio ante Chris­tum natum natus esse humili loco. Id est par­entes eius non erant clari atque nobiles, quod si fuis­sent, pos­se­mus dicere eum sum­mo loco for­t­asse natum esse. Sed non sum­mo loco natus est sed humili loco natus est.

Plau­tus, ubi adole­vit, apud gregem histri­on­um func­tus est munere scae­nae min­istri per aliqu­os annos. Deinde pecu­ni­am quam ibi fecer­at augere voluit. Itaque eam in mer­ca­turis col­lo­cav­it sper­ans se inde max­i­mum lucrum fac­turum esse. Sed…adversa autem for­tu­na usus omnem pecu­ni­am per­did­it et ad extremam inopi­am recid­it. O miserum!

Romam deinde inops redi­v­it et ibi, ut vic­tum cot­tid­i­anum sibi pararet, oper­am pis­tori locav­it ad molas man­uar­ias cir­gu­ma­gen­das. Mola dic­i­tur instru­men­tum quo fru­men­ta et ali­ae fruges con­terun­tur et in fari­nam redi­gun­tur. Plau­tus igi­tur in pistri­no molas versabat ut vic­tum sibi pararet. Horis autem sub­se­civis, id est, cum a labore suo vaca­bat, fab­u­las componebat. 

Var­rone teste scrip­sit tres fab­u­las illis horis sub­se­civis apud pis­torem et musis faven­tibus molas illas ver­sare desinere potu­it et pecu­ni­am ex fab­u­lis suis facere.  Et exsti­tit scrip­tor adeo gra­tus ut eius fab­u­lae eti­am nos­tra memo­ria cum gau­dio legan­tur eti­amnunc ego loquor de Plauto!

Plautus – Homo trium litterarum?

Ut iam dixi, Plau­tus fuit comi­cus qui mul­tas fab­u­las scrip­sit. Quot autem scripser­it fab­u­las non satis con­stat inter homines doc­tos qui nunc sunt. Antiquis tem­po­ribus circiter CXXX fab­u­lae Plau­ti nomi­ni addice­ban­tur sed Var­ro, inves­ti­ga­tor antiq­ui­tatis dili­gen­tis­simus, ut ait Cicero, ab his seg­re­gav­it unam et vig­in­ti fab­u­las quas gen­uinas et vere Plau­ti esse iudi­cav­it. Harum ad nos per­venerunt vig­in­ti plus minusve inte­grae sed Vidu­lar­ia, fab­u­la vices­i­ma et una, adver­sa for­tu­na usa est nam inter­cid­it, pau­cis par­ti­c­ulis exceptis.

Harum fab­u­larum ea quae Miles Glo­rio­sus inscribitur antiquis­si­ma esse vide­tur quae inter annum ducen­tes­i­mum sex­tum et ducen­tes­i­mum et unum fac­ta est. Omni­um ope­rum Lati­no­rum, quae inte­gra ad nos per­venerunt, hoc antiquis­si­mum habe­mus. Id est habe­mus antiquiores par­tic­u­las sed hoc est opus inte­grum quod antiquis­si­mum habemus.

Illud imprim­is admi­ra­tionem mihi movet quod haec fab­u­la, abhinc amplius duo mil­ia anno­rum scrip­ta, adhuc postest risum excitare.

Sed quamquam Plau­tus sane erat magna ingenii ferac­i­tate, tamen argu­men­ta sua Grae­co fonte derivav­it, i.e. ea sump­sit ex scrip­toribus Grae­cis novae comoe­di­ae quae dic­i­tur, ad quam per­ti­nent cum alii tum Menan­der et Philemon.

Argu­men­to sump­to non tamen ver­bum ver­bo red­did­it sed ita fab­u­las immu­tavit ut spec­ta­toribus Roma­n­is plac­er­ent id est acco­mo­davit et mutavit fab­u­las ut con­venirent moribus Romano­rum. Et fab­u­la Grae­ca Roma­n­is acco­mo­da­ta vocatur fab­u­la pal­li­a­ta, a nomine vestis Graecae.Join the Sodali­ci­um because we reg­u­lar­ly send out tips, updates and learn­ing material. 

Fabulae Ipsae

Sed ex eo quod Plau­tus fab­u­las Grae­cas expres­sit, nasc­i­tur quaedam dif­fi­cul­tas Plau­ti aes­ti­man­di, nam dif­fi­cile est dic­tu quid sit Plau­ti pro­pri­um et quid Graeco­rum exem­plo­rum quibus usus est; quo­ni­am ex fab­u­lis novae comoe­di­ae, quae dic­i­tur, non tan­ta copia nobis ser­va­ta est, non pos­sumus tam facile com­para­re. Tamen, satis con­stat eum non harpa­gavisse, ut Plau­ti ver­bo utar, id est non fura­tum esse fab­u­las inte­gras sed potius fab­u­las Grae­cas moribus Roma­n­is acco­modasse, ut supra dixi. Sic poeta nos­ter plane suus exstitit.

Dictio Plautina

Etsi Plau­ti dic­tio seu ser­mo a Cicero­nis et a Cae­saris longe dis­tat tamen, non deer­ant antiquis tem­po­ribus qui in illo dicer­ent esse ser­monem Lat­inum vel mag­nam ele­gan­ti­am. Eten­im Mar­co Var­roni, inves­ti­ga­tori illi antiq­ui­tatis, dic­tio Plau­ti perquam ele­gans atque pura visa est, qui teste Quin­til­iano dixit:

musas Plauti­no ser­mone locu­turas fuisse, si Latine loqui vel­lent

Quin­til­ianus,. Inst. Orat. X 1.99

Mihi qui­dem Plau­tus imprim­is ideo placet, quod ser­mo adeo vivus ac var­ius est. Plau­tum leg­ens videaris her­cle audire Romanos loquentes – sane probe scio esse ser­monem arti­fi­cio­sum sed facere non pos­sum quin videar audire Romanos inter se col­lo­quentes. . Praeterea, insunt pluri­mae locu­tiones iucun­dae et insoli­tae, quas sane tem­pore pro­gre­di­ente vobis proferam.

Alia mul­ta de Plau­to et de eius scrip­tis dici pos­sunt, haec vero de vita et scrip­tis poet­ae nos­tri in prae­sens sufficiant.

Sug­gest­ed read­ing
Learn about the Plau­tine expres­sion “Sub manus suc­cedere” in this arti­cle and video in Latin.

Consilium

Si vul­tis Plau­tum leg­ere incipere, suadeo ut uta­mi­ni edi­tione quam par­avit Thomas Val­lau­rius. Qui quat­tuor fab­u­las Plau­ti adno­ta­tion­ibus Lati­nis dilu­cidis explicuit.

Por­ro, si vul­tis vobis tan­tum locu­tiones probe plauti­nas com­para­re, magnopere suadeo ut lec­titetis librum qui inscribitur Col­lo­quia Plauti­na. Nisi memo­ria mihi labat, hoc libro con­ti­nen­tur tot col­lo­quia quot fab­u­lae Plau­ti ad nos per­venerunt. Scrip­tor sin­gu­la scrip­sit col­lo­quia quae sin­gulis fab­u­lis respon­deant, usus eis maxime locu­tion­ibus quae sunt pro­pri­ae cuiusque fab­u­lae. Sic, ut puta, col­lo­quio Mili­tis Glo­riosi lec­to, omnes locu­tiones rar­i­ores vel huius fab­u­lae pro­prias iam bene tenebitis et sic satis parati ad ipsam Plau­ti fab­u­lam leg­en­dam aggrediemini.

Nexus qui ad hos libros ducunt, in descrip­tione huius ser­mo­nis inve­ni­etis et in ima pag­i­na huius ser­mo­nis apud latinitium.com/podcast.

“postquam est mortem aptus Plau­tus, Comoe­dia luget,
scae­na est deser­ta, dein Ris­us, Ludus Iocusque
et Numeri innu­meri simul omnes conlacrimarunt.”

— Plau­tus (Epi­taphi­um de se ipso)

Quid censetis vos de Plau­to? Pos­suntne eius fab­u­lae adhuc risum movere?

Ligamina Quae Ducunt Ad Libros Quorum Mentio Facta Est

• Plau­ti Fab­u­lae quat­tuor a Thoma Val­lau­rio editae
• Col­lo­quia Plautina

Facilis Via Latinitii Adiuvandi

Si vobis placuit, rogo ut ami­cos de his ser­monibus cer­tiores faci­atis, et ut scrib­atis apud YouTube quid censeatis! Ita facil­ius alii quoque hos ser­mones invenire poterunt! Et volo gra­tias max­i­mas agere omnibus qui sed­u­lo divul­gaverunt hos ser­mones et omnibus qui tan­ta benig­ni­tate me hor­tati sunt ut in hac re perg­erem! Gra­tias ago!

Tan­tum’st, valete!

–

If you liked it, please, sub­scribe, like, and leave com­ments on YouTube because that makes it eas­i­er for oth­er peo­ple to find it in the search engines.

Thank you!